Het project ‘Dieren in de dijk’ van het lectoraat Assetmanagement van HZ University of Applied Sciences is één van de achttien projecten die zijn gehonoreerd in het RAAK Publiek-programma van Regieorgaan SIA. In dit onderzoeksproject ontwikkelen, testen en beoordelen de deelnemende partijen afschrikking-, detectie- en monitoringsmethoden en proberen ze het gedrag van de dieren te begrijpen. BZIM is één van de deelnemende partijen in dit onderzoeksproject. Voor meer informatie klik hier
Dieren in de dijk
Handheld lidar voor harde infrastructuren
Beweging van een harde infrastructuur meten en monitoren? Afgelopen half jaar heeft BZIM in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Delfland een pilot uitgevoerd op twee locaties doormiddel van de handheld-lidar: een vervorming in een damwand en een vervorming in het wegdek op een dijk. Het resultaat: objectieve beelden met daarin ordegrootte van deze vervormingen.
Waar is de vervorming het grootst? Wat is de omvang van deze vervorming? Verandert of verergert deze vervorming over de tijd? Door een vergelijkingsvlak in de software in te tekenen wordt een objectieve eerste inschatting van de ordegrootte van de vervorming verkregen. Dit vergelijkingsvlak is gebaseerd op ontwerptekeningen of gebaseerd op de verwachte originele locatie van de infrastructuur. Door een periode later de locatie opnieuw in te meten zijn verschilmetingen mogelijk. Hiermee worden veranderingen door de tijd inzichtelijk gemaakt.
De conclusie van dit project was dat de ordegrootte en omvang van de vervormingen ten opzichte van het vergelijkingsvlak duidelijk terug te zien waren in de 3D metingen. De handheld lidar blijkt het meest geschikt voor het meten van schades of vervormingen aan harde oppervlakten en op locaties met korte vegetatie. Het blijkt in mindere mate geschikt voor locaties met lange vegetatie. Lange vegetatie werkt verstorend bij het uitvoeren van de metingen. Momenteel onderzoekt BZIM of de nieuwste versie van de iPhone met lidar sensor nog betere resultaten geeft.
Rioolvervanging, grondwaterstanden en risico’s op bebouwing
In het Bloemenkwartier in Woerden is een rioolvervanging gepland. De woningen zijn deels gefundeerd op staal en deels op houten palen waarbij risico is op paalrot door de huidige lage grondwaterstanden. Door de rioolvervanging wordt de mogelijke drainerende werking van de oude riolering weggenomen en zal de grondwaterstand stijgen. Dit is een positief effect in de zomer maar een negatief effect in de winter. We hebben een uitgebreid onderzoek uitgevoerd om te bepalen of en waar welke maatregelen nodig zijn om het risico op paalrot te verminderen dan wel grondwateroverlast te voorkomen.
Het onderzoek bestond uit een combinatie van archiefonderzoek en veldwerk. Het archiefonderzoek bestond uit het beoordelen van bouwtekeningen om het niveau van het bovenste funderingshout te bepalen. Het veldwerk bestond uit het bepalen van de bodemopbouw en monitoring van grondwaterstanden om de grondwaterfluctuaties in beeld te krijgen. Deze gegevens hebben we in samenhang beoordeeld met informatie over de riolering (bob en rioolinspecties) en de funderingsgegevens. We hebben bepaald of en waar de oude, lekke riolering drainerend werkt, wat de invloedssfeer hiervan is en in hoeverre de grondwaterstand gaat stijgen na rioolvervanging (en zonder het
meeleggen van drainage). Vervolgens zijn we met een GIS analyse nagegaan of en bij welke woningen sprake is van risico op droogstand van de houten paalfunderingen in de huidige situatie. Daarnaast zij we nagegaan bij welke
woningen het risico op droogstand wordt opgeheven na rioolvervanging.
We hebben bepaald dat door de rioolvervanging de grondwaterstand in een deel van het gebied dusdanig gaat stijgen dat drainage nodig is om grondwateroverlast te voorkomen. Bij een deel van de woningen stijgt de grondwaterstand onvoldoende. Hier blijft een risico op paalrot bestaan; aanvullende infiltratie is nodig. Daarom is geadviseerd om gelijktijdig met de rioolvervanging in dit deelgebied een DIT-systeem aan te leggen. Voor de infiltratie wordt gebruik gemaakt van het oppervlaktewater. Hiervoor hebben we de watervraag bepaald.
Met het onderzoek hebben we voor de gemeente Woerden aangetoond en onderbouwd dat gelijktijdig met rioolvervanging aanleg van deels drainage en deels een DIT-systeem een kostenefficiënte en doelmatige maatregel is voor het Bloemenkwartier om het risico op schade aan woningen door droogstand van houten palen of te hoge grondwaterstanden te minimaliseren. Tot slot hebben we het schetsontwerp en het functioneel ontwerp opgesteld inclusief toelichting op de gekozen ontwerpprincipes.
Infiltratiekansen in kreekruggen in Middelburg
In het project “DNA van de stad en omgeving” is onderzocht of zoetwater in de zandige kreekruggen kan worden geïnfiltreerd om verzilting en verdroging tegen te gaan. Een deel van de kreekruggen in Middelburg lijkt volgens dit archiefonderzoek hiervoor kansrijk. Om de kansen voor infiltratie te concretiseren hebben we voor de gemeente Middelburg de volgende vragen beantwoord via veldwerkzaamheden, monstername en monitoring van de grondwaterstanden in de kreekruggen:
- Wat is de dikte van de afsluitende kleilaag op de kreekruggen?
- Wat zijn de fluctuaties van de stijghoogte in de kreekruggen over een jaar?
- Wat is de doorlatendheid van de zandige kreekrug?
- Wat is het zoutgehalte van het grondwater in de kreekruggen?
De dikte van de kleiige deklaag op de kreekruggen varieert van 0 tot 6 m dikte. Hoe dikker de kleilaag hoe minder praktisch het is om het hemelwater te infiltreren in de kreekrug. De
doorlatendheid van het zand in de kreekruggen hebben we bepaald met falling head proeven. Hieruit is geconcludeerd dat niet alle kreekruggen een voldoende doorlatendheid hebben voor infiltratie. Hoe meer silt in het zand zit, hoe lager de doorlatendheid. De stijghoogte in de kreekrug is overal lager dan de freatische grondwaterstanden. Het regenwater kan dus naar de kreekrug infiltreren, hetzij via doorsnijdingen van de deklaag door het rioolcunet, hetzij door verticale infiltratieputten. En het water in de kreekrug is inderdaad zoet gebleken. De resultaten hebben we vertaald naar een concrete kansenkaart met een aantal kansrijke kreekruggen in Middelburg. Gemeente Middelburg gaat op de kansrijke kreekruggen afkoppelprojecten starten en het hemelwater infiltreren in deze kansrijke kreekruggen. Hiermee wordt de zoetwatervoorraad onder Middelburg aangevuld.
Grondwateroverlast in dijkwoningen in Genemuiden
Bewoners van dijkwoningen aan een oude waterkering ervaren een toename van vochtproblemen. We hebben samen met de gemeente een bijeenkomst gehad bij de bewoners thuis, waarbij de vochtproblemen zijn getoond en mogelijke oorzaken zijn besproken.
Om de werkelijke oorzaak te achterhalen hebben we in overleg met de bewoners een onderzoeksplan opgesteld waarbij onder meer in de dijk, bij de woningen en in de achtertuin peilbuizen zijn geplaatst en de grondwaterstanden zijn gemonitord. Op basis van de bodemopbouw en grondwaterstandsmetingen hebben we de mogelijke oorzaken afgepeld, zoals een lek geraakt riool in de dijk dat haar water verliest of extra infiltratie van regenwater door groenperkjes op de dijk. Uit analyse is gebleken dat dit niet de oorzaak kan zijn. Vervolgens is naar voren gekomen dat er een oude, onbekende waterleiding en nóg een oude gietijzeren weesleiding aanwezig is in de dijk. Deze oude leidingen waren gaan lekken. Deze leidingen zijn door het waterleidingbedrijf gerepareerd waarmee de oorzaak van de toename van de vochtproblemen is weggenomen.
Met dit onderzoek zijn de klachten van de bewoners serieus opgepakt en is de oorzaak van de toename van de vochtproblemen aangepakt. Overigens is het grondwaterpeil aan de dijkzijde hoger dan de vloer van het souterrain (tuinkamer). Dit is niet ongebruikelijk; dijkwoningen behoren tegen het vocht bestand te zijn. Indien de vochtproblemen niet volledig weggaan, is het vervolgens aan de woningeigenaren om middels bouwkundige maatregelen de woning waterdicht te maken en te houden.
Graverijen inmeten met Handheld LiDAR
Graverijen in waterkeringen. Honden en muizen zijn bekende gravers met een vrij geringe invloed. Onwenselijk, niet onoverkoombaar. In het afgelopen jaar zijn de zorgen over grote gravers zoals bevers en dassen exponentieel gegroeid. Deze gravers kunnen in potentie de dijk buitenspel zetten. Einde oefening. Om de invloed van de graverijen in te schatten moet de omvang bepaald worden van de graverij, waar eindigt de burcht? Op twee locaties zijn wij met de Handheld LiDAR de graverij in gegaan om de omvang te bepalen.
Door het inmeten van de beverburcht met de HandHeld LiDAR kan de omvang van een beverburcht stapsgewijs worden bepaald. Onze aanpak is een weinig invasieve werkwijze; door het zorgvuldig plaatsen van enkele boorgaten kan de burcht in kaart worden gebracht, inclusief vertakkingen. Vervolgens kan worden verkend wat de invloed van de burcht is op de waterveiligheid en welke vervolgstappen noodzakelijk zijn, zonder de burcht uit te graven.
Inmiddels hebben wij specifieke hulpmiddelen ontwikkeld om deze 3D modellen van de beverburchten te bepalen. Echter, er zijn aanknopingspunten om deze methode verder te ontwikkelen van omvang bepaling tot veiligheidsoordeel met bijbehorende besluitvorming. Over de mogelijkheden en kansen gaan wij graag in gesprek!
Handheld LiDAR
Gedetailleerd en vlakdekkend inmeten van een dijk in 3D, met een apparaat van broekzakformaat? Dat kan! Technologische ontwikkelingen maken dat handheld apparatuur tegenwoordig beschikbaar én betaalbaar is. BZ Ingenieurs en Managers (BZIM) heeft op basis van onderzoek en validatie de stap van concept naar toepassing in de praktijk mogelijk gemaakt. In eerste instantie gericht op waterveiligheid en waterkeringen, maar evenzo toepasbaar in het (stedelijk) waterbeheer.
Wij hebben ervaring en expertise in het hele traject om toepassing in de praktijk mogelijk te maken; van het bepalen van een meetdoel tot het inpassen van het werkproces in de organisatie, van dijkbeproevingen tot beheervraagstukken en van geo-referentie tot volumebepaling.
Elke organisatie heeft zijn eigen dynamiek en werkprocessen, wij kunnen ondersteunen met de juiste vragen en kennis om inpassing in de organisatie vorm te geven. Zo zijn wij actief bij verschillende waterschappen om de HandHeld LiDAR doelmatig in te zetten om de beheerorganisatie te ondersteunen. We zien een duidelijke trend dat de meerwaarde van de techniek snel wordt herkend, de grootste vraagstukken zitten inpassen van het werkproces in de organisatie.
Daarnaast kunnen wij op projectbasis meet- en monitoring opdrachten uitvoeren. Voorbeelden hiervan zijn:
- Omvang bepaling van een graverij (bijvoorbeeld een beverburcht)
- Monitoring van lokale zettingen en verzakkingen
- Schade, het herstel en ontwikkeling van de herstelwerkzaamheden
- Schadeontwikkeling bij erosie
Internet enquête wateroverlast en wateronderlast
Snel en efficiënt een beeld van (wateroverlast)ervaringen van inwoners van bijvoorbeeld een wijk? Daarvoor is een internet enquête een goede tool. Wij hebben veel ervaring met internet enquêtes over onder andere wateroverlast, grondwateroverlast, wateronderlast en verdroging.
We verzorgen de uitnodigingen voor de enquête, faciliteren de enquête via onze website en staan bewoners te woord als ze de enquête liever telefonisch willen doornemen. Na afloop van de enquête rapporteren we de resultaten overzichtelijk en binnen de privacy-kaders van AVG. Door slim vragen te stellen, achterhalen we of en welke problemen bewoners ervaren, en wanneer. Op basis van de informatie krijgt u een (ruimtelijk) beeld van de ervaren waterproblemen en mogelijke oorzaken. We vragen naar bouwkundige kenmerken van woningen. Hiermee kunnen bijvoorbeeld de maatregelen tegen wateroverlast of -onderlast op maat gemaakt worden voor uw specifieke wijk.
Natuurlijk kunnen we onze internet-enquêtes ook inzetten voor andere vragen die u aan bewoners wilt stellen. Denk bijvoorbeeld aan ervaringen met het ophalen van afval (gft, papier, plastic, rest), of het inventariseren van wensen van de bewoners bij een herinrichting van een buurt. We informeren u graag verder naar de mogelijkheden.
Dijkmonitoring Waterschap Limburg
Waterschap Limburg wil graag innovatief, duurzaam en bovenal in control zijn. Binnen het waterschap was er behoefte om aan te sluiten bij state of the art technologische ontwikkeling en de toepassing hiervan. Data en informatie zijn zeer belangrijk voor de verdere professionalisering van assetmanagement en onderbouwing van de zorgplicht. Het waterschap vroeg BZIM om hen te ondersteunen om te bepalen of en hoe dijkmonitoring en aanverwante technieken gebruikt kunnen worden voor inwinning, opslag, analyse en het dagelijks gebruik in de waterveiligheidspraktijk.
In de eerste van twee werksessies hebben we zowel de technische mogelijkheden vanuit de sector als de randvoorwaarden die het waterschap stelt aan bod gehad. Daarna hebben de collega’s van het waterschap hun input op het gebied van slimme dijken en monitoring gegeven via een enquête. In de tweede werksessie is vervolgens de link tussen wensen/eisen van het waterschap en technische mogelijkheden enerzijds gelegd met praktische toepassing op cases anderzijds. Hieruit is een beeld ontstaan van de ambities voor het toepassen van technologieën binnen het areaal en de werkpraktijk van het waterschap. Alle resultaten zijn vervolgens gerapporteerd en dienen als input voor het te vormen beleid van het waterschap voor de toekomst.
Monitoringsnetwerk Waterschap Rijn en IJssel
Waterschap Rijn en IJssel werkt aan een monitoringsnetwerk voor hun primaire waterkeringen. BZIM voert voor de eerste fase van het project, een pilotproject, het projectmanagement. Bij een succesvolle pilot volgt uitrol naar andere primaire waterkeringen.
Per eind 2022 is het eerste deel van het monitoringsnetwerk gerealiseerd. Tezamen met eerder uitgevoerde geofysische en geotechnische metingen naar de bodemopbouw moet dit leiden tot verbetering van het geohydrologisch model van het waterschap. Met een verbeterd model kan vervolgens de dijksterkte nauwkeuriger worden bepaald.
Naast de technische realisatie van het monitoringsnetwerk wordt diepe implementatie van het gebruik van geacquireerde data en informatie binnen de werkorganisatie gerealiseerd. Want alleen het actief en in min of meer dagelijkse omstandigheden gebruiken van dijkdata leidt uiteindelijk tot goede implementatie van dijkmonitoring in het dijkbeheer. De ingewonnen dijkdata wordt gebruikt ter objectieve onderbouwing van de zorgplicht en in alle levensfasen van de dijk: van beheer, beoordeling, versterking tot calamiteiten.
Polder2C’s
Het klimaat verandert. De zeespiegel stijgt. De maatschappij ontwikkelt zich steeds verder. Waterveiligheid blijft belangrijk maar staat onder druk. In het project Polder2C’s (www.polder2cs.eu) bundelen 15 partijen uit 4 landen en de EU hun krachten om gezamenlijk de waterveiligheid ook in de toekomst op peil te houden. In 2016 werkte BZIM aan de eerste plannen voor wat uiteindelijk Polder2C’s werd. BZIM werkt aan het projectmanagement, adviseerde over uit te voeren metingen en monitoring en begeleide veldexperimenten naar de sterkte van dijken.
De resultaten van het project zijn divers: aanvullend inzicht in dijksterkte, inzicht in het functioneren van diverse noodmaatregelen en het belang van kennis over de invloed van dieren op dijksterkte. BZIM voerde binnen de kaders van Polder2C’s fact-finding-onderzoek uit naar de omvang van dierlijke graverijen in de dijk. Dit deden we onder andere met rooktabletten en snelbeton (dit laatste in samenwerking met het Wetterskip). De resultaten rapporteerden we aan STOWA.
Optimalisatie grondwatermeetnet Emmen
De gemeente Emmen heeft een actief grondwatermeetnet van 74 freatische peilbuizen en wilde een optimalisatieslag van haar actuele grondwatermeetnet. BZIM heeft een advies geschreven over een optimalisatieslag waarmee de gemeente Emmen het grondwaterbeleid kan actualiseren ten behoeve van het GRP. De bestaande meetdoelen zijn herijkt in een tweetal workshops. Naast de grondwater- en rioleringspecialisten zijn hierbij ook de mensen van de afdeling projecten en van het bodemdalingsloket van de gemeente betrokken.
Op basis van de herijkte meetdoelen én ervaringen in het meetnet, klachten van inwoners en projecten (rioolvervanging, reconstructie, nieuwbouw) heeft BZIM bepaald waar peilbuizen kunnen vervallen, welke peilbuizen behouden moeten worden en waar peilbuizen bij moeten komen.
Daarnaast hebben we voor de gemeente een handleiding geschreven hoe peilbuizen te plaatsen. Hiermee wordt een eenduidige plaatsing en afwerking van peilbuizen binnen de gemeente gewaarborgd. Dit verhoogt de kwaliteit en betrouwbaarheid van de grondwatermetingen in de gemeente Emmen.
Onderzoek grondwateroverlast in woningen Hengelo
De gemeente Hengelo ontving van een aantal bewoners meldingen van vochtoverlast in de woning. Op verzoek van de gemeente heeft BZIM op locatie onderzoek gedaan naar de aard, oorzaak en omvang van de ervaren vochtoverlast. Deze onderzoeken op locatie betrof een visuele inspectie van de woning met kruipruimte en een interview met bewoners.
De verzamelde gegevens hebben we gecombineerd met de resultaten van een bureauonderzoek (maaiveldhoogte, gemeentelijk grondwatermeetnet, riolering, etc). Het resultaat was een notitie met bevindingen, advies hoe de situatie ter plaatse te verbeteren of welk nader onderzoek uit te voeren. Op de eerste locatie hebben we de gemeente geadviseerd om drainage aan te leggen op openbaar terrein. Op de tweede locatie bleek grondwater niet de oorzaak van de ervaren vochtoverlast en hebben we de bewoner advies gegeven hoe/wat verder te onderzoeken wat zijn problemen veroorzaakt. Om de situatie over te brengen naar de bewoners, hebben we de bevindingen samengevat in een schematische weergave van de grondwatersituatie én bebouwing. Hiermee hebben we het goed kunnen uitleggen naar de bewoners, zodat men (in het tweede geval) zelf goed onderbouwd verder actie kon ondernemen.
Geohydrologisch onderzoek bron Groesbeek
In het centrum van Groesbeek stromen van oudsher een aantal beken. Bij de Hervormde kerk is een bron aanwezig, die de laatste jaren is drooggevallen. BZIM heeft voor de gemeente Berg en Dal met een bureaustudie onderzocht of en hoe het mogelijk is om de beken in Groesbeek weer te laten stromen.
Met een geohydrologisch onderzoek is het brongebied van de Groesbeek in kaart gebracht. Waardoor wordt de bron van de Groesbeek gevoed? Wat is het intrekgebied van de bron? Met inzicht in het geohydrologisch systeem van de bron, werd duidelijk aan welke knoppen gedraaid kan worden en welke opties afvallen om de Groesbeek (en daarmee de andere beken) weer op een natuurlijke manier van voldoende stromend water te kunnen voorzien.
Conclusie van het geohydrologisch onderzoek was dat de stijghoogte in het grof zandige pakket, waaruit het bronwater op kwelt, tussen 2015 en 2022 is gedaald. Daardoor voert deze bron geen water meer aan de bronvijver en het bekensysteem. De toename van verdamping in het bos door klimaatverandering en interceptie van regenwater door de bomen in het bos in het intrekgebied ten westen van Groesbeek zien wij als belangrijkste oorzaak voor het dalen van de stijghoogte in het grof zandige pakket.
Droogtestudie gemeente Leeuwarden
Voor de gemeente Leeuwarden heeft BZIM de risico’s van droogte voor het bebouwde gebied in kaart gebracht: de risico’s van lagere grondwaterstanden door klimaatverandering op maaivelddaling, bebouwing, infrastructuur en groen.
Met een grondwaterklimaatanalyse op 220 peilbuizen van het gemeentelijke grondwatermeetnet heeft BZIM per peilbuis bepaald welke veranderingen in de grondwaterstanden gaan optreden door klimaatverandering. Oftewel: hoeveel stijgt de grondwaterstand in de winter en daalt deze in de zomer van 2050. In zettingsgevoelige gebieden zorgt een daling van de lage grondwaterstanden voor maaivelddaling. BZIM heeft de maaivelddaling op buurtniveau berekend en op kaart gezet.
De daling van de grondwaterstanden en de maaivelddaling kunnen extra risico’s veroorzaken: verzakkingen en scheurvorming bij woningen en infrastructuur. Bij groen een toename van sterfte en een toename van beheerkosten.
BZIM heeft samen met de gemeente met werksessies de ervaringen van de droge zomers van 2018, 2019 en 2020 gebruikt om risicomatrixen op te stellen voor de risico’s van droogte voor de bebouwing, infrastructuur en groen. Dit is op kaart gezet waarmee inzichtelijk is geworden waar welke droogterisico’s optreden als gevolg van klimaatverandering.
Voor de gemeente Leeuwarden is geconcludeerd dat voor de bebouwing en infrastructuur sprake is van een zeer laag tot laag risico op schade door droogte als gevolg van klimaatverandering. Voor de bomen is sprake van een zeer laag tot enig risico, gebaseerd op de leeftijd en conditie van de boom en de toename van de fluctuaties van de grondwaterstanden. Tot slot heeft BZIM op basis van deze risico’s de potentiële financieel schadeposten bepaald.
Over dit onderzoek is op H2O Waternetwerk een artikel verschenen. Om dit artikel te lezen, klik hier.
Daarnaast is in Land+Water ook een artikel verschenen over dit onderzoek. Om dit artikel te lezen, klik hier.
Herinrichting Nieuwe Wetering
Meer informatie
Interessante links
Het Waterschap Drents Overijsselse Delta ontwikkelt samen met de omgeving plannen om de Nieuwe Wetering opnieuw in te richten. Dit wordt gedaan door het aanleggen van natuurvriendelijke oevers en het vispasseerbaar maken van stuwen. Verder wordt het beheer- en onderhoudsplan voor deze watergang geoptimaliseerd. BZIM vervult hier de rol van omgevingsmanager. BZIm treedt in contact met de omgeving om klanteisen op te halen en ontwerpstappen te bespreken. Dit moet uiteindelijk leiden tot een uitvoerbaar en gedragen ontwerp dat voldoet aan de regelgeving van de Kaderrichtlijn Water. Meer weten over dit project? Klik hier voor een link naar een informatievideo.
Programma-management Lumbricus
Meer informatie
Interessante links
Lumbricus (Latijn: Aardworm) is de benaming van een onderzoeksprogramma van samenwerkende waterschappen en kennisinstellingen. In Lumbricus worden technieken en methoden beproefd om tot klimaatrobuuste bodem- en watersysteem op de hoge zandgronden te komen. In een tweetal proeftuinen wordt met ingelanden in pilotprojecten gewerkt aan herinrichting van beekdalen, klimaatadaptieve drainage bij agrariërs, grondbeheer met extra aandacht voor organisch stofgehalte, betere rekeninstrumentaria en nieuwe manieren van beleidsvorming met betrokkenen. Steeds gericht op het beter kunnen omgaan met periode van extremen: nat, droog of warm als gevolg van een veranderend klimaat.
Het programma zit in zijn laatste fase waarin kennisoverdracht en verantwoording van belang zijn. BZ is gevraagd deze fase van het programma te coördineren. Daarvoor gebruiken we onze kennis van hydrologie en ervaring met samenwerkingsverbanden en kennisoverdracht.
Geohydrologisch onderzoek Wekerom
Gemeente Ede werkt aan de planvorming voor een uitbreidingslocatie in Wekerom.
Voor de gemeente voeren we een (geo-)hydrologisch onderzoek uit om de randvoorwaarden voor de uitbreidingslocatie te bepalen. De grondwaterfluctuaties bepalen bijvoorbeeld in hoeverre er opgehoogd moet gaan worden. Daarnaast geven we aan welke maatregelen nodig zijn om het hemelwater tijdelijk te bergen in het gebied dan wel (vertraagd) af te voeren naar een retentievoorziening. Voor deze retentievoorziening gaan we de benodigde afmetingen en optredende peilstijgingen na. De resultaten van het onderzoek geven concrete handvaten voor de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig plan.
Grondwateroverlast Hengelo
In Hengelo zijn diverse grondwateraandachtsgebieden. Dit zijn gebieden waarvan bekend is dat er regelmatig hoge grondwaterstanden voorkomen en de bewoners al langer tijd grondwateroverlast ervaren.
We hebben een nader onderzoek uitgevoerd om de omvang van het gebied met te hoge grondwaterstanden af te kaderen. Dit hebben we gedaan met lokaal geohydrologisch onderzoek: we hebben boringen en peilbuizen geplaatst en de grondwaterstanden gemonitord. Het onderzoek is erop gericht om de lokale situatie te begrijpen. Hoge grondwaterstanden leiden niet altijd tot overlast. Daarom hebben we ook een enquête uitgevoerd om de overlast onder de bewoners in beeld te brengen. De meetresultaten en de resultaten van de enquête hebben we geanalyseerd en gecombineerd. Vervolgens hebben we op basis van het gemeentelijke grondwaterbeleid bepaald of en waar sprake is van structurele grondwateroverlast. Het onderzoek biedt voor de gemeente de onderbouwing of en waar drainage (of andere maatregelen) nodig is om de structurele overlast aan te pakken.
Hemelwater-structuurplan Nijkerk
In Nijkerk komt bij hevige neerslag op diverse locaties wateroverlast voor. Met de klimaatverandering en de daarbij horende hevigere regenbuien is er risico dat wateroverlast vaker en langer gaat optreden. De insteek is om veel afkoppelprojecten uit te voeren om de hydraulische belasting op het gemengde rioolstelsel te verminderen. De vraag is echter waar dit afgekoppelde hemelwater naar toe kan. Vanwege hoge grondwaterstanden is infiltratie in de bodem niet kansrijk. Daarnaast is bij hevige regenval de mogelijkheid om regenwater via de beken af te voren beperkt.
We hebben samen met de gemeente Nijkerk en waterschap Vallei en Veluwe de actuele knelpunten vanuit de riolering en het oppervlaktewater in beeld gebracht. De hoofdoplossingsrichtingen om deze knelpunten aan te pakken zijn meer waterberging, bufferen en vertraagd afvoeren van het hemelwater, verbeteren van de afvoercapaciteit van het oppervlaktewatersysteem en het verminderen van de doorvoer van water uit het landelijk gebied door Nijkerk. In een werksessie zijn vervolgens locaties verkend om deze knelpunten aan te pakken. Hieruit is een breed palet aan kansrijke maatregelen naar voren gekomen. De gemeente en het waterschap kunnen de komende jaren aan de hand van het resultaat gerichte stappen zetten om de wateroverlast in Nijkerk te verminderen.
Afkoppelkansenkaart Oost Gelre
De gemeente Oost Gelre wil het afkoppelen van hemelwater(afvoeren) onder haar bewoners stimuleren. BZ heeft voor elke kern in de gemeente een afkoppelkansenkaart opgesteld. Een afkoppelkansenkaart geeft aan in welke deelgebieden afkoppelen en infiltreren van hemelwater mogelijk is. Hierbij is de doorlatendheid van de bodem (k-waarde) en de ontwateringsdiepte van belang. De doorlatendheid van de bodem dient voldoende hoog te zijn voor infiltratie. Daarnaast is infiltratie geen optie in gebieden met een te hoge grondwaterstand.
Op basis van het grondwatermeetnet van de gemeente hebben we ontwateringskaarten voor zowel de RHG- als de RLG-situatie opgesteld. Daarnaast hebben we k-waardenkaarten opgesteld op basis van infiltratieonderzoeken en bodemsoorten. De ontwateringskaart hebben we gecombineerd met de k-waardenkaart tot de afkoppelkansenkaart. Hierop is van elke kern te zien in welke deelgebieden infiltratie van hemelwater kansrijk is, niet mogelijk is of waar nader onderzoek dient te worden verricht.
Analyse grondwaterstanden en klimaat Groningen
Voor de gemeente Groningen hebben we een analyse uitgevoerd van grondwaterstanden in relatie tot klimaatverandering. Gemeente Groningen heeft al jaren een grondwatermeetnet. De algemene verwachting is dat door de klimaatverandering de hoge grondwaterstanden in de toekomst hoger worden en de lage grondwaterstanden lager, ofwel: de fluctuaties gaan toenemen. De centrale vraag voor de gemeente was: “Welke verlaging van de grondwaterstanden in de zomer is in 2050 te verwachten als gevolg van de klimaatveranderingen en welke gevolgen heeft deze verlaagde grondwaterstand voor de maaivelddaling?”
BZ heeft met behulp van de KNMI-klimaatscenario’s voor 2050 een methode ontwikkeld om per peilbuis de verwachte verandering van de grondwaterstanden te bepalen. Per peilbuis is de relatie tussen de neerslag en de grondwaterstand berekend. Uit de analyse bleek dat de daling van de grondwaterstand in de zomer (RLG) rond 2050 varieert van 0,01 tot 0,20 meter. De gemiddelde daling van de grondwaterstanden in Groningen is 0,07 m. Op basis van de toekomstige grondwaterstanden per peilbuis hebben we ontwateringskaarten gemaakt voor 2050. We hebben daarnaast ontwateringskaarten voor het huidige klimaat opgesteld: de referentiekaarten. Hiermee is inzichtelijk geworden waar, welke veranderingen in de grondwaterstanden gaan optreden.
Een verlaagde grondwaterstand kan leiden tot maaivelddaling, afhankelijk van de bodemsoort. We hebben (secundaire) zettingsberekeningen uitgevoerd op basis van de bodemkaart en de verlaging van de grondwaterstand. Hieruit is gebleken dat in het algemeen het maaiveld met enkele mm tot circa 10 mm gaat dalen. Een uitzondering zijn de veengebieden. Hier vindt een grotere maaivelddaling plaats. Het resultaat is een risicokaart voor de stad Groningen met de verwachte maaivelddaling rond 2050 door de klimaatverandering.
Begeleiding aanbesteding grondwatermeetnet
We hebben veel inhoudelijke kennis en ervaring rond de aanleg, beheer en onderhoud van grondwatermeetnetten. We kennen de markt, weten wat er kan. Of het nu gaat om de data-inzameling met reguliere drukloggers, akoestische loggers of met telemetrie, het beheer en de presentatiemogelijkheden via verschillende internet-portals. We weten wat er mogelijk is.
Onze expertise zetten we in bij de aanbesteding van grondwatermeetnetten. Bij een meervoudige onderhandse of openbare aanbesteding verzorgen we de inhoudelijke ondersteuning. We inventariseren de wensen en eisen en stellen vervolgens een bestek of een programma van eisen op. We overleggen omtrent de verschillende manieren om een inschrijving te beoordelen. We werken hierbij veel samen met de inkoper en de inhoudelijke opdrachtgever/gebruiker. We ondersteunen bij de nota van inlichtingen en vervullen vaak ook een inhoudelijke rol in het beoordelingsteam.
We hebben de gemeente Emmen ondersteund bij een meervoudige onderhandse aanbesteding. Hiervoor is een programma van eisen opgesteld en een inschrijvingsleidraad. Daarnaast hebben we een openbare aanbesteding begeleid van 6 twentse gemeenten binnen het Twents Waternet verband. In dit project zijn de wensen van de afzonderlijke gemeenten vertaald naar verschillende werkwijzen voor data-inzameling en één database. De gemeenten werken daarbij samen om te komen tot één gezamenlijke publieke, openbaar toegankelijke portal voor de grondwaterstanden in Twente.
Monitoren van aardbevingsschade zeekering
De zeekering in de gemeente Groningen, tussen Eemshaven en Delfzijl, wordt versterkt om aan de normering te voldoen. Het is gebleken dat deze dijk gevoelig is voor aardbevingen, waardoor vervormingen en schades aan de dijk te verwachten zijn. De waterkering valt onder het beheer van waterschap Noorderzijlvest. Het waterschap wil adequaat en tijdig kunnen handelen om eventuele schades snel te herstellen, en wil daarom de dijk gaan monitoren op vervormingen.
BZ Ingenieurs & Managers stelt in samenwerking met Deltares een meet- en monitoringsstrategie voor de zeekering op. Hierbij is naast het snel detecteren van vervormingen, het verkrijgen van een beter inzicht in het gedrag van de dijk voor, tijdens en na aardbevingen van belang. Daarnaast adviseert BZ over de wijze van uitvragen naar de markt om een monitoringsnet te realiseren.
WBI voorbeeldenboek dijkmonitoring
Meer informatie
Interessante links
BZ werkte in opdracht van Rijkswaterstaat aan het WBI voorbeeldenboek. Bij het toepassen van het Wettelijk Beoordelingsinstrumentetarium (WBI) wordt het boek gebruikt als inspiratiebron.
In het WBI voorbeeldenboek zijn voorbeelden uit de praktijk opgenomen. De voorbeelden zijn gericht op keuzes die te maken zijn binnen de beoordeling. Zo wordt de vraag beantwoord hoe men de betrouwbaarheid van de beoordeling kan vergroten aan de hand van meten en monitoren. BZ heeft als expert op het gebied van meten en monitoren meegewerkt aan de uitwerking van voorbeelden waarbij monitoringstrategieën zijn toegepast bij het WBI beoordelen. De voorbeelden richten zich op verschillende technieken zoals IR wellendetectie en HPT sonderingen. De WBI voorbeelden voor monitoring zijn hier te vinden.
Omgevings- management beweegbare bruggen en sluizen Brabant
Rijkswaterstaat Zuid Nederland bedient haar beweegbare bruggen en sluizen In Brabant en Limburg op afstand. Dit betekent een netwerk van ruim 100 objecten, werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties en industriële automatiseringscomponenten. Beheer en onderhoud van dit netwerk is belegd bij een projectteam van RWS PPO.
BZ verzorgt het omgevingsmanagement hiervan. We functioneren als spil in werkveld met lokale overheden, belangenpartijen en de interne organisatie. We streven naar toestemming, medewerking en enthousiasme onder deze stakeholders en daarmee naar de maatschappelijke inbedding van het project.
Monitoringsadvies Waterschap Hollandse Delta
Waterschap Hollandse Delta staat voor een grote dijkversterkingsopgave. Uit een eerder uitgevoerde beoordeling van een primaire waterkering bleek een grote spreiding in de diverse resultaten en conclusies ten aanzien van de sterkte van de dijk. Hierop ontstond een vraag naar nader onderzoek.
BZ hielp het waterschap deze vraag te specificeren. Daarop hebben we een monitoringadvies opgesteld, wat het waterschap handelingsperspectieven opleverde. Monitoring leverde het een efficiencyvergroting in de uit te voeren dijkversterking op. Op basis van het opgestelde advies is WSHD in staat gebleken om aanvullende financiering van het HWBP toegekend te krijgen. Ons monitoringsadvies wordt momenteel in praktijk gerealiseerd.
Living Lab dijkdoorbraken Hedwigepolder en Prosperpolder
BZ leidt een toonaangevend project in de Hedwige- en Prosperpolder in Zeeuws-Vlaanderen op de grens tussen Nederland en België. Deze polder is een living lab voor een internationaal onderzoek naar dijkdoorbraken.
De Hedwige- of Prosperpolder wordt over enkele jaren ontpolderd, waardoor een slik- en schorrengebied gaat ontstaan. Hierdoor ontstaat de unieke mogelijkheid om de oude Scheldedijk te beproeven. Het Waterbouwkundig laboratorium Antwerpen is initiatiefnemer voor dit project en heeft in STOWA een Nederlandse partner gevonden met wie gezamenlijk de proeven worden georganiseerd. BZ verzorgt het projectmanagement en levert daarnaast een inhoudelijke bijdrage. We zorgen onder andere voor de afstemming met deelnemende en externe partijen, het omgevingsmanagement, het aanvragen van subsidies en het ontwerp van meet- en monitoringsstrategieën.
Monitoringstrategie Lekdijk
Informatie is de sleutel tot besparingen in dijkversterkingsontwerpen. Met dit motto werkte BZ, samen met partners Arcadis en Deltares aan de opdracht voor een meet- en monitoringsadvies voor de Lekdijk.
We hebben een veiligheidsanalyse uitgevoerd voor de primaire kering. Vervolgens hebben we de mogelijkheden voor aanvullend onderzoek en de te verwachten effecten op de veiligheidsanalyse bepaald. Hieruit volgde een drietal meetstrategieën met een kosten–batenanalyse. Hiermee heeft Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden inzicht gekregen in de kosteneffectiviteit van monitoring, als voorbereiding op de noodzakelijke dijkversterking
Cursus grondwateroverlast in bebouwd gebied
Meer informatie
Interessante links
https://www.wateropleidingen.nl/cursusaanbod/riolering-stedelijk/@7090/grondwateroverlast
Grondwateroverlast komt vaak voor in bebouwde gebieden. Denk aan water in kruipruimten, vocht en schimmels in kelders. Of schade aan funderingen en drassige tuinen. Door de klimaatveranderingen nemen deze problemen toe. Wie is hier aansprakelijk voor? En wie is verantwoordelijk voor een oplossing? Dat is vaak moeilijk te zeggen. De oorzaak van het probleem is niet eenduidig. Daarbij is de rolverdeling bij het grondwaterbeheer complex.
In de Waterwet is vastgelegd dat gemeenten een grondwaterzorgplicht hebben. In deze cursus leer je welke bestuurlijke keuzes en dilemma’s spelen bij de zorgplicht voor grondwater en hoe je daarmee omgaat. Ook de onderdelen jurisprudentie en aansprakelijkheid krijgen, na de herziening van de cursus, extra aandacht. Na afloop van de cursus heb je kaders voor het stapsgewijs aanpakken van de grondwaterproblemen.
Dijkversterkingsprogramma Hollandse Delta
Meer informatie
Interessante links
In het kader van het HWBP-2 versterkte waterschap Hollandse Delta 60 kilometer primaire kering. Het waterschap heeft hiertoe een dijkversterkingsprogramma opgezet met daarin verschillende versterkingsprojecten.
BZ richtte zich op twee cruciale processen in projecten: oplevering en overdracht en kennisborging binnen de organisatie. Met name voor de opdrachtgever wordt het succes van de projecten met name bepaald door een soepele overdracht aan de beheersorganisatie, waarbij de schat aan kennis en ervaring geborgd wordt binnen de organisatie. Deze vorm van procesmanagement werd uitgevoerd vanuit een intermedierende rol waarin BZ zich thuisvoelt: op het snijvlak van organisatie en techniek en tussen project en staande organisatie.
Hollandse Delta deelt de opgedane kennis binnen het dijkversterkingsprogramma via Virtual Reality. Bekijk de lessons learnt via 360 graden VR beleving hier
Ontwerp en beoordelingsrichtlijn DMC systeem
Meer informatie
Interessante links
Het Dijk Monitoring en Conditioneringsysteem (DMC systeem) is een drainageconstructie welke wordt ingezet om de stabiliteit van dijken te verhogen. Het systeem maakte een flinke ontwikkeling door van innovatie naar versterkingsmaatregel.
Implementatie in en adaptatie door de sector is een complex proces. Onderdeel van dit traject is het opstellen van een Ontwerp- en beoordelingsrichtlijn. BZ schreef deze in samenwerking met de POV Piping en de ontwikkelaars van het systeem, Volker WesselsTelecom en Landustrie Sneek. De richtlijn verschaft waterbeheerders en ingenieursbureaus inzicht in de ontwerpstappen, de periodieke beoordeling en adequaat beheer van het systeem. Klik hier voor meer informatie over het DMC systeem.
Grasrapportage primaire waterkering
Voor Waterschap Noorderzijlvest draagt BZ zorg voor het opmaken van een beoordelingsrapportage gras waarin volgens de toetssporen van het WBI een oordeel wordt gegeven over de veiligheidstoestand van de primaire kering. Door gebruik te maken van veldgegevens, schematiseringshandleiding en modelberekening is een oordeel gegeven over de toestand op peildatum.
Op onderdelen is nader onderzoek geadviseerd met name voor het verkrijgen van aanvullende veldgegevens en te verwachten doorontwikkeling van de WBI systematiek. De rol van BZ bij deze opgave betrof het uitvoeren van berekeningen, overleg met betrokken medewerkers van het waterschap en voeren van redactie voor de eindrapportage.
Opleidingen nieuwe normering waterkeringen
Meer informatie
Interessante links
In het INNW opleidingsprogramma zijn 15 cursussen opgenomen met instructie over omgang met de nieuwe normering per 1 januari 2017 en de toepassing van de WBI systematiek bij het beoordelen van primaire waterkeringen.
Stichting Wateropleidingen maakte gebruik van de expertise van BZ bij het samenstellen van het programma. We stelden het curriculum samen, verzorgen de coördinatie en namen deel van de cursussen voor onze rekening. Klik hier voor meer informatie over het programma.
Opleiding Dijktechniek
Meer informatie
Interessante links
Met de grote opgave voor dijkversterkingen de komende jaren is er behoefte aan een beroepsgerichte opleiding op gebied van dijkontwerp. Voor opleidingsinstituut Wateropleidingen hebben we gewerkt aan de ontwikkeling van de 20-daagse opleiding Dijktechniek.
Deze opleiding draagt kennis over aan dijkontwerpers, adviseurs en geotechnici. Techniek van dijkenbouw, berekeningen, ontwerp- en uitvoeringsproces komen aan bod en er is veel aandacht voor praktijkcases. Inmiddels wordt de 3e groep opgeleid. BZ zorgde voor de ontwikkeling van het curriculum en lesprogramma, coördinatie van docenten en doceerde zelf ook. Klik hier voor meer informatie over de opleiding.
WBI Beoordeling primaire keringen Noorderzijlvest
Meer informatie
Interessante links
BZ ondersteunde Waterschap Noorderzijlvest bij de implementatie van de nieuwe beoordelingssystematiek van de primaire keringen (WBI 2017). We adviseerden over het interne bedrijfsproces, identificeerden benodigde capaciteiten en competenties en maakten een plan van aanpak voor de implementatie.
Daarnaast voerde BZ een deel van de beoordelingen van de dijkvakken uit volgens de WBI systematiek. Hierbij werkten we intensief samen met betrokken medewerkers van het waterschap en extern deskundigen. De rol van BZ bestond uit coördinatie in de opstartfase, het leveren van kennis en training on-the-job in de realisatiefase. Meer informatie over de WBI systematiek is te vinden op de helpdesk water.
Projectmanagement DMC-systeem Veessen
In het kader van het landelijke onderzoek naar de aanpak van Piping is een onderzoeksproject uitgevoerd naar de toepassing van het Dijk Monitoring en Conditioneringsysteem (DMC systeem). Het systeem is een drainageconstructie welke wordt ingezet om de stabiliteit van de dijk te verhogen.
Het systeem is geïnstalleerd in de IJsseldijk, nabij Veessen. BZ leidde het onderzoeksproject, dat een samenwerking is tussen Waterschap Vallei en Veluwe, VolkerWessels Telecom, Landustrie Sneek en Stichting FloodControl IJkdijk. Het onderzoek is anno 2017 nog in volle gang. BZ zorgt onder andere voor de borging van de scope van het onderzoek en voor de afstemming met de waterbeheerder.
Omgevings- management baggerprojecten
Binnen het integraal projectmanagement vervullen we vaak de rol van omgevingsmanager. Waterschap Hollandse Delta heeft een jaarlijkse baggeropgave van circa 500 kilometer watergangen.
Om het proces vanuit operationeel, tactisch en strategisch oogpunt te verbeteren is een project (volgens IPM-model) gebouwd rond het baggerwerk. De rol van BZ was het definiëren, het organiseren en het uitvoeren van omgevingsmanagement. De te nemen stappen in het omgevingsmanagement zijn in kaart gebracht en vertaald naar bruikbare producten en procedures. Intussen werd het werk uitgevoerd en is in 15 verschillende deelprojecten (voor het eerst in de waterschapsgeschiedenis) in totaal 650 kilometer watergang gebaggerd. Klik hier voor een impressie.
Veldexperiment zettingsvloeiing
BZ begeleidde in opdracht van Deltares het onderzoeksproject ‘Meten aan Zettingsvloeiing’ in de Westerschelde. Bij een zettingsvloeiing vervloeit een grote hoeveelheid zand uit de vooroever van dijken. Tijdens de grootschalige proef zijn met behulp van intensief baggerwerk meerdere zettingsvloeiingen gecreëerd en live vastgelegd via monitoringssystemen, met als uiteindelijke doel om de conditie van waterkeringen beter te kunnen voorspellen. In het multidisciplinaire projecten werkten wetenschappers, bedrijfsleven, Rijkswaterstaat, waterschappen, het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) en het ministerie van Economische Zaken samen. BZ was verantwoordelijk voor de operationele aansturing in het onderzoek en faciliteerde een constructieve samenwerking tussen de partijen en de juiste kennisontwikkeling.
Directie Stichting IJkdijk
Stichting IJkdijk is een samenwerkingsverband van kennisinstellingen, overheden en bedrijven, gericht op de ontwikkeling van dijkmonitoring. BZ heeft de directie gevoerd over het samenwerkingsverband in de periode 2008 – 2016. Daarin zijn een tweetal onderzoeksprogramma’s opgezet om grootschalige praktijkproeven uit te voeren op dijken.
Doel van deze programma’s was door het intensief monitoren meer inzicht te krijgen in het gedrag van waterkeringen. De rol van BZ was gericht op een goede samenwerking tussen de partijen met oog voor verschillende belangen, het verkrijgen van cofinanciering, programmamanagement en onderhouden van een bestuurlijk netwerk van stakeholders.
Behoefteonderzoek Dijk Data ServiceCentrum
In opdracht van STOWA voert BZ onder de vlag vanSt. IJkdijk een verkennend onderzoek uit naar derealisatie van een Dijk Data ServiceCentrum. We werken daarbij samen met TNO, Deltares en NOM, en binnenhet Flood Control 2015 consortium met IBM en Fugro.
Het Dijk Data Servicecentrum (DDSC) is de laatste stap in de ontwikkeling van de innovatieve toepassing: dijkmonitoring met sensoren. In de afgelopen drie jaar hebben onder andere de partners van Stichting IJkdijk, sensorleveranciers en BZ samengewerkt aan de validering van sensortechnieken in dijken. In de eerste fase zijn er experimenten uitgevoerd onder gecontroleerde omstandigheden op een daarvoor geschikt gemaakte locatie in het Groningse Bellingwolde. Inmiddels vinden er ook testen plaats met sensoren in bestaande dijken: de ‘Livedijken’. Deze koppeling met de praktijk is de voorlaatste fase. Het DDSC verzamelt de data van de sensoren en is het sluitstuk in de ontwikkeling van een monitoringssysteem van dijken door middel van sensoren.
Opslaan, verwerken en analyseren
Met de realisatie van het DDSC wordt het mogelijk om data van bestaande dijken op te slaan, te verwerken en te analyseren. Nederlandse, maar in de toekomst ook buitenlandse dijken kunnen op deze manier nauwlettend in de gaten gehouden worden. Het DDSC voorziet in een groeiende behoefte om datastromen afkomstig van dijken effectief te beheersen. Met actuele en historische data voorhanden zijn dijkbeheerders beter in staat om beslissingen te nemen.
Afstemmen met beheerder
De ontwikkeling van een effectief DDSC moet worden afgestemd op de gebruikers, de dijkbeheerder. Het verkennende onderzoek van BZ richt zich vooral op de wensen en behoeften van de beheerpraktijk. Hiervoor onderhouden we nauw contact met de beheerders.
Verbetering Inspecties Waterkeringen 2
Rijkswaterstaat en Stowa hebben besloten dat er een vervolg komt op het programma Verbetering Inspecties Waterkeringen, VIW¨C2. Hierbij is de insteek om met de resultaten van VIW-1 in concrete projecten aan de slag te gaan, om inspecties van waterkeringen in de dagelijkse beheerpraktijk te verbeteren. Hiertoe staan Pilots centraal. Deze pilots kunnen zich richten op de organisatorische en procesmatige inpassing van inspecties van waterkeringen, maar ook op te gebruiken technieken en hulpmiddelen. De inhoud en oriëntatie van de pilots willen Rijkswaterstaat en STOWA in nauw overleg met de waterkeringbeheerders opstellen. Daarom is een rondgang langs alle waterkeringbeheerders van Nederland (waterschappen én Rijkswaterstaat gemaakt.
BZ Innovatiemanagement participeert namens Rijkswaterstaat Waterdienst en STOWA in dit project vanuit haar kennis en ervaring met inspectietechnieken voor waterkeringen.
Livedijk XL Noorderzijlvest
Samen met Deltares heeft BZ een onderzoek uitgevoerd naar de toepassing van monitoringssysteem om afgekeurde dijken in de gaten te houden. Sensoren moeten ervoor zorgen dat de veiligheid gewaarborgd blijf totdat er verbeteringen aan de dijken plaats kunnen vinden.
Waterschap Noorderzijlvest moet de komende jaren verbeteringen en versterkingen aanbrengen aan haar dijken. Circa een derde van de dijken in het waterschapsgebied voldoet niet meer aan de gestelde eisen. Om de dijk weer te laten voldoen moeten er maatregelen genomen worden. Hier gaat een traject aan vooraf van planvorming, vergunningen en kostenoverwegingen. En dit traject neemt een aantal jaren in beslag.
Sensoren voor extra veiligheid
Waterschap Noorderzijlvest is dus op zoek naar een tussenoplossing. De mogelijkheid bestaat om in de tussenliggende periode de dijk in gaten te houden met sensoren. Daarom heeft BZ Innovatiemanagement voor Noorderzijlvest een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de toepassing van sensoren in dijkmonitoring. Samen met Deltares voerden we analyses uit en bepaalden we een strategie. Met het onderzoek heeft Noorderzijlvest een mogelijke oplossing in handen om de veiligheid te waarborgen totdat de dijk weer voldoet aan de eisen.
Grootschalige toepassing
In een eerder experiment is ook sensortechniek aangebracht in een bestaande dijk. In het project Livedijk Eemshaven werd 600 meter van de Westelijke schermdijk om de Eemshaven uitgerust met sensoren. BZ leidde dit project in opdracht van STOWA. In het project Livedijk XL gaat het om 20 kilometer dijk waarin sensortechniek wordt toegepast. Naast veiligheid leveren de sensoren een schat aan data over de toestand van dijken onder bepaalde omstandigheden.
Nieuwe Handreiking Inspectie Waterkeringen
De Handreiking Inspectie Waterkeringen wordt geschreven voor waterbeheerders om de inspectie van waterkeringen te optimaliseren. In opdracht van STOWA en Rijkswaterstaat werkt BZ samen met INFRAM en RPS BCC aan de totstandkoming van deze handreiking.
Rijkswaterstaat en STOWA hebben de afgelopen jaren gezamenlijk gewerkt aan de professionalisering van de inspectie van waterkeringen. De vergaarde kennis en inzichten worden in 2011 verzameld in een nieuwe versie van de Handreiking Inspectie Waterkeringen. De handreiking geeft een beknopt overzicht van de beschikbare kennis over faalmechanismen en toetsing van de keringen. Daarnaast biedt de handreiking een overzicht van de beschikbare inspectietechnieken. Door participatie in experimenten, praktijkproeven en pilotprojecten heeft BZ veel ervaring opgedaan met de toepassing van innovatieve inspectietechnieken van waterkeringen. Daarom heeft BZ de taak gekregen het technische deel van de handreiking te verzorgen en ontstane kennis te implementeren in de beheerpraktijk.
Toepassing van innovatieve inspectietechnieken
Nieuwe inspectietechnieken kunnen door middel van onder andere sensoren meer inzicht bieden in het gedrag en de toestand van een waterkering. Deze informatie is een goede aanvulling op de visuele inspectie van keringen en maakt een betere toetsing mogelijk. De nieuwe handreiking wordt een bundeling van kennis van: visuele inspectie en nieuwe inspectietechnieken en creëert een totaalplaatje. De inspecteur en beheerder van de waterkering krijgen zo beter inzicht in inspectiemogelijkheden.
Livedijk Eemshaven
In het noorden van de provincie Groningen ligt de westelijke schermdijk van de Eemshaven. In deze eerste ‘Livedijk’ van Nederland wordt de toepassing van sensortechniek getest. Het project is uitgevoerd door stichting IJkdijk, STOWA en Waterschap Noorderzijlvest. In opdracht van STOWA was BZ Innovatiemanagement initiator van het project, ontwikkelde het projectplan en voerde het projectmanagement.
Unieke dijk
De inspectie van dijken met sensoren levert voor waterbeheerders een aantal interessante voordelen op. Inspectie is op deze manier minder tijdrovend en levert actuele informatie. De westelijke schermdijk van de Eemshaven is de eerste dijk in Nederland waar sensortechniek wordt toegepast. De dijk is daarmee uniek in Nederland. En vooral omdat het project heeft aangetoond dat toepassing van sensoren in dijkinspectie mogelijk is.
Eerste in de serie van ‘Livedijken’
Het doel van de Livedijk Eemshaven was om te kijken hoe de sensoren werken in de praktijk. Want dat de sensoren werken onder gecontroleerde omstandigheden is al eerder aangetoond in een tweetal experimenten. Deze vonden plaats op de proeflocatie van Stichting IJkdijk en werden onder andere uitgevoerd door Deltares, TNO, Rijkswaterstaat, STOWA en BZ. Aan de hand van deze experimenten is een set sensortechnieken samengesteld die geschikt blijken om de een dijk te inspecteren. De Livedijk Eemshaven is de eerste in de serie van ‘Livedijken’. De bedoeling is namelijk om andere bestaande dijken ook uit te rusten met sensortechniek. Door in de ‘Livedijken’ langdurig en onder verschillende omstandigheden te meten, krijgen we meer inzicht in de toepassing van sensoren in de inspectie van bestaande dijken. De volgende stap is de realisatie van een systeem waarin de sterkte van de dijk actief kan worden gemeten en voorspeld.
Naar overzicht projecten »
- Dieren in de dijk
- Handheld lidar voor harde infrastructuren
- Rioolvervanging, grondwaterstanden en risico’s op bebouwing
- Infiltratiekansen in kreekruggen in Middelburg
- Grondwateroverlast in dijkwoningen in Genemuiden
- Graverijen inmeten met Handheld LiDAR
- Handheld LiDAR
- Internet enquête wateroverlast en wateronderlast