Nabij Holwerd is in 2024 een vliegtuigwrak uit de Tweede Wereldoorlog geborgen. Dit vliegtuigwrak bevond zich gedeeltelijk onder de Waddenzeedijk. De Waddenzeedijk is een primaire waterkering en moet te allen tijde voldoen aan de waterveiligheidsnormen, ook tijdens de bergingswerkzaamheden van het vliegtuigwrak. Daarom is een tijdelijke dijk aangelegd, die bestond uit een damwanden een kleiberm.

BZIM heeft een monitoringsadvies geschreven voor zowel de tijdelijke situatie met de damwand als de nieuwe situatie, met de herstelde dijk. Daarbij zijn signaleringswaarden en grenswaarden voor de stabiliteit van de dijk opgesteld. Zo was de aannemer in staat de veiligheid van de dijk in de gaten te houden tijdens de werkzaamheden en kan het Wetterskip de stabiliteit van de herstelde waddenzeedijk volgen.

Langs de Waddenzee, nabij Hallum en Holwerd zijn in 2024 twee vliegtuigwrakken uit de Tweede Wereldoorlog geborgen. Beide vliegtuigwrakken bevonden zich aan de Waddenzeekant van de zeedijk. Het bergen van de vliegtuigen was een grootschalige operatie, waarbij een bouwkuip werd aangelegd en grondwater werd onttrokken.

In opdracht van hoofdaannemer DAGnl heeft BZIM een rol gespeeld in het vergunningentraject voor het werk. De locaties, gelegen in Natura2000 en Kader Richtlijn Watergebied Waddenzee, vergden een uitgebreid vergunningentraject met een toets op de waterkwaliteit. Hierin zijn de effecten van de werkzaamheden op de waterkwaliteitsaspecten in de bijzondere omgeving beschouwd.

In verschillende delen van Amsterdam komt zowel grondwateronderlast als -overlast voor. Te lage grondwaterstanden kunnen leiden tot verzakkingen en aantasting van houten funderingen, terwijl te hoge standen wortelgroei van bomen beperken en vochtproblemen veroorzaken in woningen. Om deze schommelingen te beperken, past Waternet op diverse locaties Actief Grondwaterpeilbeheer (AGWP) toe. AGWP combineert drainage bij hoge grondwaterstanden met infiltratie bij lage standen, waardoor pieken en dalen worden afgevlakt. De systemen werken in directe verbinding met oppervlaktewater en zorgen zo voor een stabieler grondwaterniveau.

Richtlijnen voor duurzaam en klimaatbestendig grondwaterpeilbeheer

BZ Ingenieurs & Managers heeft in opdracht van Waternet het Programma van Eisen (PvE) voor verschillende AGWP systemen opgesteld. Voorbeelden hiervan zijn Drainage-Infiltratie (DI), Drainage-Transport (DT) en Drainage-Infiltratie-Transport (DIT). Het PvE biedt duidelijke richtlijnen en een helder afwegingskader voor het ontwerp, de aanleg, het beheer en onderhoud van verschillende grondwatersystemen. Het doel: beter grip krijgen op grondwaterfluctuaties en het beperken van schade aan bebouwing en groen.

Praktisch kader voor duurzaam grondwaterbeheer

Met het Programma van Eisen beschikt Waternet over een helder en praktisch kader voor de verdere implementatie van actief grondwaterpeilbeheer in Amsterdam. In het Programma van eisen komen onze technische kennis, beleid en de uitvoeringspraktijk samen. BZ draagt zo bij aan duurzaam en klimaatbestendig grondwaterbeheer in stedelijk gebied.

De gemeente Hengelo wil beter omgaan met de gevolgen van klimaatverandering: nattere winters, drogere zomers en toenemende grondwateroverlast. In opdracht van de gemeente ontwikkelde BZ Ingenieurs & Managers (BZIM) het nieuwe Grondwaterbeleid en Grondwaterprogramma 2023–2027. Dit vormt het kader voor duurzaam grondwaterbeheer en klimaatadaptatie binnen de stedelijke omgeving.

Integrale aanpak van grondwateroverlast en verdroging

Het beleid richt zich op het beheer van het ondiepe grondwater binnen de bebouwde kom, waar te hoge of te lage grondwaterstanden schade en overlast kunnen veroorzaken. We ontwikkelden een integrale grondwatervisie met praktische maatregelen tegen zowel grondwateroverlast als verdroging van stedelijk groen. In het uitvoeringsprogramma zijn concrete maatregelen uitgewerkt. De maatregelen variëren van drainages en infiltratievoorzieningen tot ondergrondse waterbuffers en vergroening van de openbare ruimte.

Deskundigheid en samenwerking

We verzorgden het volledige traject – van analyse en beleidsontwikkeling tot uitvoeringsstrategie en kostenraming – en bracht hierbij diepgaande kennis van het stedelijke grondwaterbeheer in. Door nauwe samenwerking met gemeentelijke afdelingen is een uitvoerbaar, toekomstgericht plan ontstaan dat aansluit op de Omgevingswet en de ambities van een klimaatbestendige stad.

Resultaat

Met dit vernieuwde grondwaterbeleid beschikt Hengelo over een toekomstgericht kader om de grondwateroverlast én droogteproblemen structureel aan te pakken.

De Provincie Gelderland heeft de monitoring van (grond-)waterstanden in een groot aantal natuurgebieden overgenomen van Natuurmonumenten. Om de circa 250 meetpunten geschikt te maken voor telemetrische metingen, was een grondige ombouw en modernisering noodzakelijk. Veel bestaande peilbuizen en schutkokers waren niet geschikt voor telemetrie.

Onze aanpak

We hebben beoordeeld welke herstel- of ombouwwerkzaamheden nodig waren om telemetrie mogelijk te maken. Waar aanpassingen niet mogelijk bleek, is in overleg met de provincie een nieuw meetpunt ontworpen. Samen met de provincie hebben we drie veldwerkbureaus geselecteerd voor de uitvoering van de ombouw. BZIM verzorgde de projectcoördinatie en inhoudelijke begeleiding, inclusief de afstemming met Natuurmonumenten, pachters en terreinbeheerders. Door onze ervaring met veldwerkprocessen en telemetrische meetnetten zorgden we voor een soepel verloop van de werkzaamheden.

Aanbesteding en begeleiding

Daarnaast heeft BZIM de provincie ondersteund bij de inhoudelijke voorbereiding van de openbare aanbesteding voor het nieuwe grondwatermeetnet Natuur (2025–2030). We hebben gezorgd voor een helder Programma van Eisen en
kwaliteitscriteria waarop de inschrijvingen werden beoordeeld. Dit heeft geleid tot een transparant aanbestedingsproces en een goed onderbouwde gunning.

LESA Hierdense Beek

In het kader van de landschappelijke ecologische systeemanalyse (LESA) van de Hierdense Beek is een nieuw grondwatermeetnet nodig. Wij verzorgden hiervoor het Programma van Eisen, de onderhandse aanbesteding en de begeleiding van de uitvoering. Onze adviseurs stemden het werk zorgvuldig af met eigenaren en pachters, en bepaalden de filterstellingen op basis van de aangetroffen bodemopbouw.

Het resultaat

Door onze kennis van veldwerk en telemetrie beschikt de provincie nu over een toekomstbestendig, telemetrisch meetnet voor betrouwbare monitoring van grond- en oppervlaktewaterstanden in haar natuurgebieden.

Tussen Losser en Beuningen stroomt de rivier de Dinkel door het Natura2000 gebied Dinkelland. Waterschap Vechtstromen en Provincie Overijssel slaan hier de handen ineen bij het invullen van de opgaven vanuit Natura2000 (N2000) en Kaderrichtlijn Water (KRW).

Samen met gebiedspartners wordt gewerkt aan een natuurlijke en klimaatbestendige rivier. In het Dinkeldal worden er inrichtingsmaatregelen uitgevoerd in zogenoemde ‘kralen’. Per kraal worden maatregelen genomen die de leefomgeving voor planten en dieren verbeteren en de aanwezige natuur versterken. BZIM verzorgt het projectmanagement, van planfase tot en met uitvoering.

In het zogenoemde Beneden Dinkeldal stroomt de Dinkel vanaf Harseveld bij kanaal Almelo-Nordhorn in het zuiden tot aan de Duitse grens. Waterschap Vechtstromen heeft hier een opgave die voortkomt uit de Kaderrichtlijn Water (KRW).

Middels herinrichting zorgt het waterschap voor meer natuurlijke variatie in oevers, stroming en begroeiing. Ook het vismigreerbaar maken van twee stuwen (Stokkenspiek en Schuivenhuisje) is onderdeel van de opgave. BZIM verzorgt het projectmanagement en trekt het grootschalige gebiedsproces met de stakeholders. De herinrichting van het Dinkeldal is in 2026 afgerond.

De gemeente Leusden werkt aan de planvorming voor de uitbreidingswijk Tabaksteeg Zuid. Om de nieuwe uitbreidingswijk toekomst-, en klimaatbestendig te maken is inzicht vereist in de geohydrologie in het plangebied Tabaksteeg Zuid.

Voor de gemeente Leusden is een (geo-)hydrologisch onderzoek uitgevoerd met als doel inzicht te verkrijgen in de (grond)waterhuishouding ten behoeve van een toekomst- en klimaatbestendige inrichting.

Voor het ontwikkelingsgebied is een veldwerkplan opgesteld waarbij zorgvuldig de locaties zijn gekozen van de peilbuizen. Dit is gedaan op basis van de lokale maaiveldhoogte, bodemopbouw en de verwachte stromingsrichting van het grondwater. In de peilbuizen zijn telemetrische dataloggers geïnstalleerd waarmee gedurende één jaar de grondwaterstand is geregistreerd. De verzamelde grondwaterstandsdata zijn geanalyseerd om de representatief hoge en lage grondwaterstanden (RHG en RLG) te bepalen. Op basis hiervan zijn isohypsenkaarten en ontwateringskaarten opgesteld. Met de verzamelde data is een advies opgesteld met betrekking tot ophoging van het maaiveld, behoud van open waterstructuren en aanvullende maatregelen zoals drainage, om voldoende ontwatering en infiltratiemogelijkheden te garanderen.

BONSAI staat voor Boosting flood resilience in estuarine systems anticipating shifting climate zones. STOWA is lead partner binnen BONSAI. BZIM verzorgt namens STOWA het projectmanagement. Hierbij zetten we onze ervaringen in vanuit andere Interreg-projecten, zoals Polder2C’s.

In dit Europese Interreg-project ontwikkelen projectpartners uit België, Duitsland, Frankrijk en Nederland kennis en vaardigheden om de getijdenestuaria in Noordwest-Europa voor te bereiden op de gevolgen van de klimaatverandering. Doel is de uitkomsten en best practices uiteindelijk in alle vier de landen toe te passen. BONSAI simuleert daarvoor verschuivende klimaatzones om oplossingen aan te reiken én kennis te vergroten omtrent overstromingsrampenbeheer. Men richt zich op drie thema’s: kortetermijnrobuustheid van overstromingsbescherming (tegen erosie en dierlijke activiteit), langetermijnweerbaarheid tegen klimaatverandering (biodiversiteit, vegetatie en nature-based solutions) én het verbeteren van rampenbeheer bij overstromingsgevaar.

Voor diverse gemeentes op de Utrechtse Heuvelrug (waaronder Zeist) voert BZ Ingenieurs & Managers grondwateronderzoeken uit. De onderzoeken zijn met name gericht op grondwateroverlast door de extreme hoeveelheid neerslag die de afgelopen periode is gevallen.

De effecten van de extreme hoeveelheid neerslag van afgelopen jaar zijn goed zichtbaar op de grondwaterstanden van de Utrechtse Heuvelrug. In sommige delen van de Utrechtse Heuvelrug staan de grondwaterstanden een meter hoger dan het gemiddelde van de afgelopen 20 jaar. De hogere grondwaterstanden leiden met name tot grondwateroverlast op de flanken van de Utrechtse Heuvelrug.

Onder andere in de wijk Kerckebosch (Zeist) is grondwateroverlast ervaren. Door BZ Ingenieurs & Managers is een analyse uitgevoerd die antwoord geeft op de vraag hoe vaak deze overlast voorheen heeft plaatsgevonden en in die toekomst gaat voorkomen. De gemeente Zeist ondersteunen we bij het zoeken naar duurzame oplossing.

BZ Ingenieurs & Managers is actief betrokken bij diverse projecten in deze regio, waar we onze kennis inzetten om tot duurzame en klimaatbestendige oplossingen te komen.

De gemeente Zwartewaterland gaat de komende jaren in de wijk Binnenlanden West in Genemuiden aan de slag met rioolvervanging, afkoppelen van hemelwater en het klimaatbestendig maken van de wijk.

De gemeente Zwartewaterland gaat de wijk Binnenlanden West in Genemuiden herinrichten met een toekomstgerichte aanpak. Door de geplande rioolvervanging en de aanleg van een ‘blauwe HWA-ader’ wordt de wijk voorbereid op de klimaatveranderingen van morgen. Voor de gemeente hebben wij een uitgebreid grondwateronderzoek uitgevoerd, om de risico’s op grondwateroverlast en grondwateronderlast voor nu en in de toekomst te bepalen.

Voor een klimaatbestendige wijk is van belang dat de grondwaterstanden niet te hoog worden. De grondwaterstanden moeten ook niet te laag worden, omdat daarmee risico ontstaat op paalrot van de funderingen en op extra maaivelddaling. BZ Ingenieurs & Managers heeft de gemeente geadviseerd in een grondwatersysteem dat rekening houdt met grondwateroverlast als funderingsschade, waardoor Binnenlanden West een duurzame en leefbare wijk blijft voor de toekomst. Hiervoor is onder andere een funderingsdatabase opgesteld voor de wijk Binnenlanden West en zijn de woningen met houten palen in beeld gebracht.

Opeenvolgend aan het advies is een schets- en functioneel ontwerp voor de wijk opgesteld. Daarbij is zorgvuldig rekening gehouden met de hoge grondwaterstanden en het risico op funderingsschade bij te lage grondwaterstanden.

De Oude Ketelmakerij is een voormalig bedrijventerrein in Hengelo dat getransformeerd wordt tot woongebied. De gemeente wilde een groenblauwe inspiratie geven aan de bestaande inrichtingsideeën, waarbij de woningbouwopgave hetzelfde blijft en de principes van “water en bodem sturend” worden toegepast.

Met de projectgroep van de gemeente hebben we de eisen en wensen ten aanzien van groen en water in beeld gebracht. In en door een tweetal ontwerpateliers met de projectgroep en Buro Stedenbouw hebben we dit in fasen uitgewerkt naar structuurdragers voor groen, blauw en spelen. Deze structuurdragers hebben we verduidelijkt met sfeerbeelden en een inrichtingsschets.

Om de benodigde ruimte voor water in de inrichtingsschets realistisch te laten zijn hebben we de benodigde ruimte voor water bepaald. Hierbij wordt het water oppervlakkig ingezameld en getransporteerd naar wadi’s, daar verzameld en vertraagd geïnfiltreerd en afgevoerd naar het oppervlaktewater. De wadi’s zijn ingepast in de inrichtingsschets.

Het groenblauwe inrichtingsmodel is een inspiratiedocument voor de verdere uitwerking en samenwerking met de ontwikkelende partij. Hiermee wordt de ontwikkelende partij geënthousiasmeerd om de openbare ruimte in het gebied een groenblauwe “plus” te geven. Ook is het een onderbouwing van de gemeente voor de te volgen procedures en de op te stellen groene en blauwe paragraaf van het bestemmingsplan.