BONSAI staat voor Boosting flood resilience in estuarine systems anticipating shifting climate zones. STOWA is lead partner binnen BONSAI. BZIM verzorgt namens STOWA het projectmanagement. Hierbij zetten we onze ervaringen in vanuit andere Interreg-projecten, zoals Polder2C’s.

In dit Europese Interreg-project ontwikkelen projectpartners uit België, Duitsland, Frankrijk en Nederland kennis en vaardigheden om de getijdenestuaria in Noordwest-Europa voor te bereiden op de gevolgen van de klimaatverandering. Doel is de uitkomsten en best practices uiteindelijk in alle vier de landen toe te passen. BONSAI simuleert daarvoor verschuivende klimaatzones om oplossingen aan te reiken én kennis te vergroten omtrent overstromingsrampenbeheer. Men richt zich op drie thema’s: kortetermijnrobuustheid van overstromingsbescherming (tegen erosie en dierlijke activiteit), langetermijnweerbaarheid tegen klimaatverandering (biodiversiteit, vegetatie en nature-based solutions) én het verbeteren van rampenbeheer bij overstromingsgevaar.

In 2023 heeft de gemeente Bodegraven een herinrichting van de Wijk Elzenhof in Bodegraven uitgevoerd. Bewoners ervaren sinds de herinrichting aanzienlijk meer (grond)wateroverlast dan voorheen. BZIM heeft met een feitelijk en onafhankelijk onderzoek onderzocht of de ervaringen van de bewoners kloppen. Ook heeft BZIM geadviseerd over maatregelen en verantwoordelijkheden binnen het stedelijk (grond)waterbeheer.

Bij de herinrichting is het openbaar terrein opgehoogd met BIMs (een licht ophoogmateriaal) en is de wijk bovengronds opnieuw ingericht. Het gemengde rioolstelsel is vervangen door een gescheiden stelsel. Het hemelwaterstelsel heeft twee functies gekregen: het afvoeren van hemelwater en reguleren van grondwaterstanden (DIT-riool).

Om het effect van het nieuwe hemel- en grondwatersysteem op de grondwaterstanden te bepalen hebben we een onderzoeksplan opgesteld. Het onderzoek is onafhankelijk uitgevoerd, op basis van feiten. Tegelijkertijd hebben we ook geluisterd naar de ervaringen van de bewoners en bouwkundige kenmerken van de woningen in kaart gebracht. De werking van het aangelegde systeem is beoordeeld op basis van revisietekeningen en een veldbezoek.

In de wijk zijn voor, tijdens en na de werkzaamheden grondwaterstanden gemonitord. De grondwatersituatie vooraf en na herinrichting zijn met elkaar vergeleken. Hierbij is ook de reactie door de neerslag op de grondwaterstanden meegenomen. Uit de meetdata blijkt dat het DIT-systeem een stabiliserende werking heeft op de grondwaterstanden. De mogelijke oorzaken van de overlast hebben we gerapporteerd en we hebben een advies opgesteld voor de
te nemen maatregelen. Ook hebben we de verantwoordelijkheden binnen het stedelijk (grond)waterbeheer voor gemeente, waterschap én perceeleigenaar toegelicht.

Grondwateroverlast komt vaak voor in bebouwde gebieden. Denk aan water in kruipruimten, vocht en schimmels in kelders. Of schade aan funderingen en drassige tuinen. Door de klimaatveranderingen nemen deze problemen toe. Wie is hier aansprakelijk voor? En wie is verantwoordelijk voor een oplossing? Dat is vaak moeilijk te zeggen. De oorzaak van het probleem is niet eenduidig. Daarbij is de rolverdeling bij het grondwaterbeheer complex.

In de Waterwet is vastgelegd dat gemeenten een grondwaterzorgplicht hebben. In deze cursus leer je welke bestuurlijke keuzes en dilemma’s spelen bij de zorgplicht voor grondwater en hoe je daarmee omgaat. Ook de onderdelen jurisprudentie en aansprakelijkheid krijgen, na de herziening van de cursus, extra aandacht. Na afloop van de cursus heb je kaders voor het stapsgewijs aanpakken van de grondwaterproblemen.

In het INNW opleidingsprogramma zijn 15 cursussen opgenomen met instructie over omgang met de nieuwe normering per 1 januari 2017 en de toepassing van de WBI systematiek bij het beoordelen van primaire waterkeringen.

Stichting Wateropleidingen maakte gebruik van de expertise van BZ bij het samenstellen van het programma. We stelden het curriculum samen, verzorgen de coördinatie en namen deel van de cursussen voor onze rekening. Klik hier voor meer informatie over het programma.

Met de grote opgave voor dijkversterkingen de komende jaren is er behoefte aan een beroepsgerichte opleiding op gebied van dijkontwerp. Voor opleidingsinstituut Wateropleidingen hebben we gewerkt aan de ontwikkeling van de 20-daagse opleiding Dijktechniek.

Deze opleiding draagt kennis over aan dijkontwerpers, adviseurs en geotechnici. Techniek van dijkenbouw, berekeningen, ontwerp- en uitvoeringsproces komen aan bod en er is veel aandacht voor praktijkcases. Inmiddels wordt de 3e groep opgeleid. BZ zorgde voor de ontwikkeling van het curriculum en lesprogramma, coördinatie van docenten en doceerde zelf ook. Klik hier voor meer informatie over de opleiding.